Phát triển Du lịch biển đảo Nam Trung Bộ Tiềm năng và thế mạnh

Phát triển Du lịch biển đảo Nam Trung Bộ Tiềm năng và thế mạnh Du lịch biển đảo tại các tỉnh thành thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ đã có sự phát triển mạnh mẽ, khẳng định vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển xã hội của khu vực. Việc khai thác du lịch biển đảo đã giúp phát huy tối đa tiềm năng và thế mạnh của vùng. Tuy nhiên, cũng còn tồn tại một số khó khăn và thách thức cần được giải quyết để phát triển du lịch biển một cách bền vững. Áo cưới Tuy Hoà Phú Yên  

Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ bao gồm 8 tỉnh, thành phố: Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận, được xác định là một trong những vùng du lịch trọng điểm về biển đảo trong Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam giai đoạn 2020 và tầm nhìn đến năm 2030.

Tiềm năng du lịch biển đảo vượt trội
Phát triển Du lịch biển đảo Nam Trung Bộ Tiềm năng và thế mạnh

Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ sở hữu tiềm năng vô cùng phong phú về du lịch biển, đặc biệt là các bãi biển tuyệt đẹp với nước biển trong xanh, sạch sẽ, ấm áp quanh năm. Những bãi biển dài, cát trắng mịn và đẹp như Non Nước, Cửa Đại, Mỹ Khê, Sa Huỳnh, Quy Nhơn, Đại Lãnh, Vân Phong, Nha Trang, Ninh Chữ, Cà Ná, Mũi Né… đều là những điểm đến lý tưởng cho du lịch nghỉ dưỡng và giải trí biển. Với khí hậu nhiệt đới ôn hòa, nhiệt độ ổn định quanh năm, các bãi biển ở đây có nền cát chắc và sóng biển nhẹ, thuận lợi cho việc phát triển các khu nghỉ dưỡng cao cấp.

Ngoài ra, hệ thống các đảo ven bờ hầu như vẫn còn nguyên sơ với đa dạng sinh học cao, bao gồm các loài động thực vật quý hiếm. Những đảo này sở hữu cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, không khí trong lành và bãi biển sạch đẹp, rất phù hợp cho du lịch nghỉ dưỡng, thể thao biển và giải trí. Các đảo lớn như bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng), Cù Lao Chàm (Quảng Nam), Lý Sơn (Quảng Ngãi), Hòn Tre, Hòn Tằm (Khánh Hòa), Phú Quý (Bình Thuận) đều có tiềm năng phát triển du lịch mạnh mẽ, thu hút du khách tìm kiếm một không gian yên bình và nguyên sơ.

Các vịnh nổi tiếng như vịnh Quy Nhơn, Xuân Đài, Nha Trang và Vân Phong cũng là những điểm du lịch hấp dẫn, nơi không gian biển hòa quyện với nền văn hóa địa phương, tạo nên sức hút đặc biệt. Hệ sinh thái đa dạng tại các vịnh và đảo ven bờ không chỉ phù hợp cho các hoạt động lặn biển, khám phá rạn san hô mà còn là điểm đến lý tưởng cho các hoạt động câu cá, thể thao biển và du thuyền. Những đặc điểm này làm cho du lịch biển tại Duyên hải Nam Trung Bộ ngày càng trở nên hấp dẫn và độc đáo.
 

Ngoài tiềm năng tự nhiên phong phú, các giá trị văn hóa gắn liền với truyền thống biển đảo và nền văn hóa Sa Huỳnh lâu đời đã tạo nên một phong cách và lối sống độc đáo cho vùng này, đồng thời thu hút đông đảo du khách. Nền văn hóa Chăm và văn hóa miền biển với chiều sâu lịch sử đã tạo nên những đặc trưng riêng biệt, phản ánh qua phong cách phục vụ và dịch vụ nơi đây. Các di tích như Phố cổ Hội An, Đền tháp Mỹ Sơn, Tháp Chàm Phan Rang, các trung tâm văn hóa tại các đô thị ven biển, các lễ hội truyền thống như lễ hội Tháp Bà Ponaga, lễ hội Nghinh Ông, lễ hội cầu ngư, lễ hội Katê... cùng với các làng nghề truyền thống và di sản vật thể, phi vật thể đã hình thành nên một quần thể tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn phong phú, hấp dẫn, đầy đặc sắc, tạo nên sức hấp dẫn mạnh mẽ đối với du khách.

San hô gần Hòn Yến – Phú Yên

Cần khẳng định rằng, việc xác định đúng hướng phát triển và sự quan tâm của chính phủ cùng các chính quyền địa phương đã giúp du lịch biển đảo trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của vùng. Toàn khu vực đã tạo ra cơ chế huy động nguồn lực hợp lý và chính sách linh hoạt nhằm thu hút đầu tư vào ngành du lịch biển đảo.

Các địa phương trong vùng đã nhận diện rõ tiềm năng tài nguyên du lịch biển đảo và khai thác hiệu quả giá trị tài nguyên này phục vụ cho phát triển du lịch. Sự năng động và chủ động của các tỉnh thành, cùng sự tham gia tích cực của khu vực tư nhân, đã giúp huy động nguồn lực trong và ngoài nước để khai thác tiềm năng du lịch biển đảo.

Công tác bảo tồn và phát huy các giá trị tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn được chú trọng, các di sản văn hóa, giá trị truyền thống đều được tôn vinh và bảo vệ. Kết quả phát triển du lịch đã giúp gia tăng thu nhập, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tạo ra nhiều cơ hội việc làm, nâng cao đời sống xã hội cho người dân địa phương. Nhờ vậy, ngành du lịch biển đảo Nam Trung Bộ đã có bước phát triển nhanh chóng và khẳng định được vị trí quan trọng trong cơ cấu kinh tế xã hội của vùng.

So với cả nước, quy mô hoạt động du lịch tại đây không ngừng mở rộng và tăng trưởng. Chất lượng dịch vụ du lịch ngày càng được cải thiện, góp phần nâng cao diện mạo và sức cạnh tranh của du lịch Việt Nam trên trường quốc tế.
Phát triển Du lịch biển đảo Nam Trung Bộ Tiềm năng và thế mạnh

Thực trạng phát triển du lịch biển đảo ở khu vực Duyên hải Nam Trung bộ

Trong những năm qua, du lịch biển đảo ở các tỉnh vùng Duyên hải Nam Trung bộ đã tận dụng lợi thế về tài nguyên tự nhiên và văn hóa, ngày càng khai thác hiệu quả và thu hút đông đảo du khách quốc tế và nội địa. Các thị trường khách quốc tế, đặc biệt từ các quốc gia lạnh như Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp, Đức, Nga, đã chiếm tỷ trọng lớn. Bên cạnh đó, lượng khách du lịch nội địa từ miền Bắc cũng tăng mạnh. Sức hấp dẫn của các sản phẩm du lịch biển luôn gắn liền với các trung tâm văn hóa lớn như Đà Nẵng, Hội An, Nha Trang, Phan Thiết, Quy Nhơn. Các đảo nổi bật như Lý Sơn, Cù Lao Chàm, Sơn Trà, Hòn Tre, Hòn Tằm, Phú Quý… đang thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư và trở thành những điểm đến hấp dẫn du khách.

Tuy nhiên, mặc dù du lịch biển đảo đã đạt được một số thành tựu trong phát triển, các chỉ tiêu cơ bản như lượng khách, thu nhập, cơ sở lưu trú, và dịch vụ cho thấy ngành du lịch biển đảo tại khu vực Duyên hải Nam Trung bộ vẫn đang ở giai đoạn đầu phát triển.

Lượng khách quốc tế và nội địa

Lượng khách đến Quảng Ngãi và các tỉnh Duyên hải Nam Trung bộ đã tăng liên tục trong những năm qua. Dữ liệu cho thấy, năm 2010, toàn vùng đón tiếp 2,3 triệu lượt khách quốc tế, tăng trưởng bình quân 11,2% mỗi năm, và 8,4 triệu lượt khách nội địa, tăng trưởng bình quân 18,3% mỗi năm. Tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ với con số trên 2 con số cho thấy sức hấp dẫn du lịch của vùng. Tuy nhiên, tỷ lệ khách so với toàn quốc (16,1% khách quốc tế và 11,5% khách nội địa) vẫn còn khiêm tốn, chứng tỏ du lịch biển đảo ở khu vực Duyên hải Nam Trung bộ vẫn trong giai đoạn đầu của sự tăng trưởng.

Độ dài lưu trú

Độ dài lưu trú trung bình tại mỗi tỉnh đối với khách quốc tế là 1,6 ngày và 1,8 ngày đối với khách nội địa, với tổng thời gian lưu trú chung cho cả vùng là từ 4-4,5 ngày (khách quốc tế) và 3-3,2 ngày (khách nội địa). Đây là mức khá thấp, phản ánh rằng hoạt động du lịch tại vùng này còn đơn giản và chưa đa dạng đủ để thu hút khách lưu lại lâu dài. Hệ thống dịch vụ du lịch và các dịch vụ đi kèm cũng chưa phát triển đầy đủ.

Doanh thu du lịch

Năm 2010, doanh thu du lịch toàn vùng đạt trên 6,8 ngàn tỷ đồng, trong đó tập trung chủ yếu ở ba điểm chính thu hút khách du lịch qua đường không và đường bộ (Đà Nẵng-Quảng Nam, Khánh Hòa, Bình Thuận). Quảng Ngãi và các tỉnh còn lại, do vị trí nằm giữa các điểm du lịch lớn, vẫn thu hút ít khách, vì vậy doanh thu chiếm tỷ lệ nhỏ. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng doanh thu trung bình trong giai đoạn 2005-2010 đạt 24,9% mỗi năm, và một số tỉnh như Bình Thuận, Quảng Nam ghi nhận tỷ lệ tăng trưởng rất ấn tượng (Bình Thuận 62%/năm, Quảng Nam 31,1%/năm). Điều này cho thấy ngành du lịch biển đảo ở khu vực này đang phát triển mạnh mẽ và đạt được những kết quả đáng khích lệ.

Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch

Về cơ sở vật chất kỹ thuật, đặc biệt là cơ sở lưu trú, số lượng cơ sở và buồng lưu trú đã tăng nhanh trong thời gian qua, với tỷ lệ tăng trưởng 10,1% về cơ sở lưu trú và 13,8% về số buồng lưu trú mỗi năm, tương ứng với sự gia tăng lượng khách du lịch. So với cả nước, tỷ lệ số buồng ngủ trong khu vực này cao hơn tỷ lệ cơ sở lưu trú, điều này cho thấy quy mô các cơ sở lưu trú ở Duyên hải Nam Trung bộ lớn hơn mức trung bình toàn quốc. Đặc biệt, tỷ trọng các cơ sở cao cấp (4 và 5 sao) trong vùng cao hơn so với toàn quốc, chứng tỏ khu vực này có cơ sở vật chất đầy đủ để đón tiếp và phục vụ khách du lịch cao cấp.
Phát triển Du lịch biển đảo Nam Trung Bộ Tiềm năng và thế mạnh

Khó khăn, thách thức

Một trong những khó khăn lớn nhất là hiệu quả kinh tế từ du lịch biển đảo vẫn còn khiêm tốn, thể hiện rõ qua thu nhập du lịch thấp, độ dài lưu trú ngắn, và sự thiếu phong phú trong các sản phẩm du lịch.

Thêm vào đó, công tác quản lý quy hoạch và khai thác tài nguyên du lịch biển (bãi biển, đảo) chưa thực sự hiệu quả và bền vững. Ở một số khu vực, việc quy hoạch chậm trễ, quản lý yếu kém và nhận thức chưa đầy đủ đã dẫn đến tình trạng phá vỡ không gian du lịch, lãng phí tài nguyên, đồng thời tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các nhà cung cấp dịch vụ du lịch và giữa các địa phương.

Một điểm yếu lớn là cơ sở hạ tầng chưa phát triển đầy đủ và nhận thức về du lịch tại hầu hết các địa phương còn hạn chế. Việc tiếp cận các điểm đến còn gặp khó khăn, hiện chỉ có cảng biển Đà Nẵng có thể đón tàu du lịch, trong khi chưa có cảng hay bến tàu du lịch thực thụ.

Trình độ chuyên môn trong quản lý và kỹ năng nghề nghiệp của nguồn nhân lực du lịch còn hạn chế và thiếu đồng bộ, dẫn đến chất lượng dịch vụ chưa đạt chuẩn quốc tế.

Nghiên cứu thị trường chưa được chú trọng đúng mức; công tác xúc tiến quảng bá chưa theo sát nhu cầu của các thị trường mục tiêu, dẫn đến việc không đáp ứng được nhu cầu khách hàng và không tối đa hóa được tiềm năng thu nhập từ du lịch.

Sự phối hợp giữa các ngành, các cấp, và các đối tượng tham gia vào du lịch chưa thật chặt chẽ; việc kết nối giữa du lịch biển với các yếu tố văn hóa miền biển, các di tích lịch sử, lễ hội và làng nghề chưa được thực hiện một cách hiệu quả.

Nguồn lực đầu tư về tài chính và công nghệ từ trong nước còn hạn chế, chủ yếu phụ thuộc vào đầu tư từ bên ngoài.

Công tác bảo vệ môi trường và xây dựng nếp sống văn minh du lịch vẫn còn nhiều hạn chế, khiến sản phẩm du lịch có nguy cơ suy thoái nhanh chóng.

Một trong những thách thức lớn nhất đối với du lịch biển đảo Việt Nam là việc kết hợp yếu tố phong vị địa phương vào sản phẩm du lịch, đồng thời đáp ứng yêu cầu về tính hiện đại, tiện nghi và chuyên nghiệp. Điều này gặp khó khăn do chất lượng cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực ở các vùng biển chưa đạt yêu cầu.

Cạnh tranh ngày càng gay gắt về giá cả và chất lượng dịch vụ (đúng lúc, đúng chỗ, nhanh chóng, chính xác, “sạch”...) là thách thức lớn đối với công tác quản lý và ứng dụng công nghệ, nhằm đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững. Cạnh tranh khu vực và quốc tế cũng ngày càng gia tăng.

Mực nước biển dâng cao và các tác động bất lợi từ biến đổi khí hậu sẽ là thách thức lớn đối với những khu vực du lịch biển còn thiếu khả năng thích ứng.

Vùng Duyên hải Nam Trung bộ cần tập trung vào việc khai thác tối ưu tiềm năng tài nguyên biển để phát triển du lịch biển một cách bền vững, từ đó tạo ra đột phá mạnh mẽ trong thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của khu vực.
 

Cơ hội phát triển du lịch biển đảo

Đảng và Nhà nước tiếp tục quan tâm và triển khai các chính sách đổi mới trong phát triển du lịch, đặc biệt chú trọng vào phát huy thành tựu tăng trưởng của giai đoạn trước. Chiến lược phát triển du lịch đến năm 2020 và tầm nhìn 2030 sẽ được thực hiện, trong đó ưu tiên phát triển du lịch biển đảo. Đặc biệt, Đề án phát triển du lịch biển, đảo và vùng ven biển Việt Nam năm 2020 sẽ tạo ra chuỗi sản phẩm du lịch gắn với biển, đặc biệt là các sản phẩm nghỉ dưỡng biển, giải trí và thể thao biển. Những sản phẩm này không chỉ nâng cao hiệu quả hoạt động du lịch mà còn góp phần tạo dựng thương hiệu du lịch Việt Nam, làm nổi bật hình ảnh quốc gia trên bản đồ du lịch quốc tế. Du lịch biển Việt Nam sẽ trở thành thương hiệu lớn có sức cạnh tranh mạnh mẽ trong khu vực.

Cùng với đó, xu hướng du lịch từ Tây sang Đông và từ Bắc xuống Nam đang tạo ra cơ hội lớn cho du lịch Việt Nam trở thành điểm đến mới đầy hấp dẫn trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Du lịch biển Việt Nam dự báo sẽ thu hút mạnh mẽ khách du lịch từ Đông Bắc Á và Châu Âu. Một trong những lợi thế cạnh tranh của Việt Nam là mối quan hệ hữu nghị lâu dài với các quốc gia Đông Âu và Nga. Các thị trường này, với tiềm năng và nhu cầu cao, sẽ tìm thấy sự hài lòng khi đến Việt Nam - một thiên đường ấm áp và kỳ thú. Thêm vào đó, sự suy giảm của các khu du lịch biển nổi tiếng tại Địa Trung Hải, Thái Bình Dương và Caribe đang mở ra cơ hội lớn cho các khu du lịch biển mới nổi ở Việt Nam, trở thành điểm đến mới lạ, thiết kế theo phong cách hiện đại nhưng vẫn giữ được bản sắc địa phương.

Vùng duyên hải Nam Trung bộ, đặc biệt là Quảng Ngãi, tiếp tục là địa chỉ lý tưởng cho du lịch nghỉ dưỡng biển, thể thao, giải trí và gắn liền với sinh thái biển và văn hóa miền biển. Các nguồn lực đầu tư vào du lịch biển ở khu vực này không ngừng tăng trưởng, đi kèm với sự cải thiện đáng kể về cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật và nguồn nhân lực.